cierpiące z powodu nawrotowych infekcji opryszczki mają uszkodzone komórki Th2 lub niedobór cytokiny, dzięki czemu utajony wirus jest wstanie przełamać system immunologiczny organizmu.

Nawrotowe infekcje opryszczki
Uaktywniony wirus powraca wzdłuż nerwu ze zwoju do komórek w miejsce pierwotnego zakażenia, najczęściej na styku warg i skóry. W bardzo krótkim czasie dochodzi do infekcji skóry. Uważa się, że zakażonych zostaje kilka miejsc w warstwie podstawnej naskórka i po dwóch lub trzech cyklach replikacji tworzą się widoczne zmiany. Wielkość widocznych zmian opryszczkowych może być powiązana z powierzchnią części czuciowej zainfekowanego nerwu. Replikacja wirusa prowadzi do śmierci komórek i powoduje reakcję immunologiczną organizmu oraz stan zapalny, implikując finalnie pęcherze i nadżerki. System immunologiczny powstrzymuje infekcję i zapobiega jej rozprzestrzenianiu. Powstaje strup i rozpoczyna się proces gojenia.

Proces ten został przedstawiony na poniższym wykresie.

Utajony wirus HSV-1 może aktywować się z wielu przyczyn. Do czynników sprzyjających nawrotom opryszczki należą:

• stres lub wstrząs emocjonalny,
• choroba, np. gorączka, przeziębienie,
• ekspozycja na światło (promieniowanie UV),
• uraz, zabieg dentystyczny lub chirurgiczny, obejmujący nerw trójdzielny,
• zmęczenie, wyczerpanie,
• menstruacja,
• suche lub spierzchnięte usta,
• specyfika pór roku, np. niska temperatura lub silne nasłonecznienie,
• obniżona odporność (chorzy na AIDS, pacjenci w trakcie chemioterapii).

W przypadku poszczególnych pacjentów czynniki wywołujące nawroty opryszczki są różne. Większość cierpiących z powodu opryszczki wie, jakie czynniki sprzyjają występowaniu tej dolegliwości w ich przypadku. Warto jednak omówić z nimi ten temat, by mieli pewność, że rozpoczną kurację w momencie wystąpienia pierwszych objawów schorzenia.

Ogólne porady

• Jeśli chory wie, co powoduje nawrotowe infekcje w jego przypadku, najlepszym sposobem zapobiegania opryszczce jest unikanie tych czynników, np. jeśli nawroty spowodowane są działaniem promieni słonecznych, należy stosować pomadki z filtrem UV i nosić nakrycie głowy.
   
• Należy poinformować pacjenta, jak wyglądają pierwsze oznaki opryszczki, np. mrowienie, ból, pieczenie, świąd oraz/lub zaczerwienienie.
   
• Zaleca się, by osoba ze skłonnością do występowania opryszczki miała zawsze pod ręką kilka opakowań leku – w domu, szkole lub pracy – aby mogła rozpocząć leczenie, gdy tylko wystąpią pierwsze objawy.
   
• Powinna także pamiętać, by myć ręce przed oraz zaraz po każdym dotknięciu zmian opryszczkowych i okolic ust oraz że nie powinien zbliżać palców do oczu.
   
• Opryszczka jest bardzo zaraźliwa. Zakażony powinien unikać bliskich kontaktów z innymi osobami, od momentu wystąpienia pierwszych objawów do czasu zupełnego ich wyleczenia.
   
• Osoby z opryszczką powinny zachować szczególną ostrożność w kontaktach z noworodkami i osobami z obniżoną odpornością, takimi jak chorzy na AIDS, pacjenci poddawani chemioterapii. Osoby z opryszczką powinny używać oddzielnych kubków, ręczników, szminek i innych przedmiotów osobistych.
   
• Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny zwrócić szczególna uwagę na stosowane preparaty: wybierać lek dla nich bezpieczny.

Kiedy należy zalecić konsultację z lekarzem?

• Gdy z powodu opryszczki cierpi osoba starsza lub dziecko.
   
• Gdy zmiany opryszczkowe występują w innych miejscach niż okolice ust i nozdrzy.
   
• Gdy opryszczka przenosi się na inne części ciała, zwłaszcza oczy i powieki.
   
• Gdy opryszczce towarzyszą inne objawy, takie jak: gorączka czy wysypka.
   
• Gdy nawrót opryszczki różni się od poprzednich, tj. trwa dłużej niż zwykle, następuje pogorszenie, a stosowana kuracja nie przynosi rezultatów.
   
• Jeśli nawroty wirusa są bardzo częste, towarzyszy im ból i silne owrzodzenie, co ma wpływ na codzienne życie.
   
• W przypadku obniżonej odporności, np. gdy pacjent choruje na AIDS, jest w trakcie lub tuż po chemioterapii czy transplantacji.
   
• Jeśli zakażony chorował wcześniej na atopowe zapalenie skóry, wirus może spowodować wyprysk opryszczkowy. W takim przypadku HSV-1 może przenieść się na organy wewnętrzne, prowadząc do ciężkiej choroby, a nawet śmierci.
   
• Jeśli u zakażonego występował wcześniej rumień wielopostaciowy, gdyż uaktywnienie wirusa może nawet w 60% przypadków spowodować nawrót choroby.
   
• Gdy opryszczce towarzyszą wtórne zakażenia bakteryjne lub grzybicze, niezbędne bowiem może okazać się zastosowanie leczenia miejscowego lub doustnych leków antybakteryjnych. Jest to sytuacja szczególnie niebezpieczna w przypadku pacjentów z obniżoną odpornością.